Suðurland

Landshluti
Íbúafjöldi	32000
Flatarmál	30966 km²

Í Sóknaráætlun Suðurlands 2020-2024 segir að á „Suðurlandi er stuðlað að verðmætaaukningu í framleiðslu með því að hvetja til nýsköpunar og fullvinnslu afurða á þeim hráefnum sem þar verða til“. Jafnframt segir að „vilji [sé] til þess að fjölga störfum án staðsetningar svo stuðla megi að þeirri ásýnd að Suðurland sé eitt atvinnusvæði“.

Lausnamót

Lausnamótið Hacking Suðurland fór fram á Suðurlandi 2020 undir yfirskriftinni Í átt að sjálfbærri framtíð með matartengdri nýsköpun og var það hið fyrsta sem haldið var í mótaröð Hacking Hekla,sem ætlað er að ferðast um landið og draga fram frumkvöðlastarf á landsbyggðinni og tengja saman frumkvöðlasenurnar í dreifbýli og þéttbýli á Íslandi. Áhersla var lögð á að vinna að því að þróun lausna við áskorunum tengdum auðlindum hafsins. Hacking Suðurland var haldið á vegum Samtaka sunnlenskra sveitarfélaga (SASS) og Nordic Food in Tourism í samstarfi við Hacking Hekla og Hugmyndaþorpi Austan mána.

Hraðlar

Startup Orkídea er viðskiptahraðall á vegum fyrirtækisins Orkídeu sem er samstarfsverkefni um nýsköpun á Suðurlandi en að því standa Landsvirkjun, Samtök sunnlenskra sveitarfélaga (SASS), Landbúnaðarháskóli Íslands og sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra. Startup Orkídea leggur áherslu á verkefni í hátæknimatvælaframleiðslu og líftækni en verkefnið hóf göngu sína 2020 í samstarfi við Icelandic Startups.

Samvinnu- og/eða nýsköpunarrými

Fjölheimar á Selfossi hýsa ýmis fyrirtæki og stofnanir á borð við Fræðslunetið - Símenntun á Suðurland, Háskólafélag Suðurlands og Hreiðrið. Í Fjölheimum fer fram fjölbreytt starfsemi en fjöldi kennslustofa eru í húsinu fyrir fjarkennslu. Þar eru einnig fjöldi skrifstofa, en hluti þeirra er leigður til ýmissa stofnana og einyrkja.

Hreiðrið Hreiðrið er til húsa í Fjölheimum á Selfossi. Tilgangur þess er að styðja við og efla frumkvöðla á Suðurlandi. Hreiðrinu er stýrt af Háskólafélagi Suðurlands en samstarf um frumkvöðlahandleiðslu er við ráðgjafa á vegum Samtaka sunnlenskra sveitarfélaga (SASS), FabLab Selfoss og Atorku auk leiðara (e. mentors) úr sunnlensku samfélagi sem bjóða frumkvöðlum vinnuaðstöðu.

Verið vinnustofa í Þorlákshöfn er rekið af Sveitarfélagnu Ölfusi, Landsbankanum og Þekkingarsetrinu Ölfus Cluster. Verið var stofnsett 2021 en þar er samvinnurými þar sem hægt er að leigja skrifstofu- og fundaraðstöðu auk námsvers.

Kirkjubæjarstofa Þekkingarsetur á Kirkjubæjarklaustri hýsir stofnanir ásamt því að bjóða vinnuaðstöðu fyrir sjálfstætt starfandi einstaklinga.

Kötlusetur í Vík er menningar- og upplýsingasetur sem býður uppá námsver og fundaraðstöðu.

Annað stuðningsumhverfi

Orkídea er samstarfsverkefni um nýsköpun á Suðurlandi á vegum Landsvirkjunar, Samtaka sunnlenskra sveitarfélaga (SASS), Landbúnaðarháskóla Íslands og sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra. Félagið hefur að markmiði að auka verðmætasköpun og greiða veg orkutengdra tækifæra, einkum á sviði hátæknimatvælaframleiðslu og líftækni, en ætlunin er að efla nýsköpun og rannsóknir á nýtingu grænnar orku og koma á öflugu samstarfi við bæði fræðasamfélagið og atvinnulífið. Orkídea er staðsett á Selfossi.

Háskólafélag Suðurlands er staðsett á Selfossi en tilgangur félagsins er að auka búsetugæði og styrkja efnahag á Suðurlandi með uppbyggingu þekkingarsamfélags. Félagið, sem er í eigu sveitarfélaganna á Suðurlandi, heldur m.a. utan um Hreiðrið; aðstöðu og stuðning fyrir frumkvöðla, les- og prófaaðstöðu fyrir námsmenn, vísindasjóð, rannsóknarklasa ásamt því að standa fyrir viðburðum og námskeiðum.

Rannsóknarklasi Háskólafélags Suðurlands samanstendur af stofnununum Háskólafélagi Suðurlands, Reykjum í Ölfusi og Rannsókna- og fræðaseturs Háskóla Íslands, Rannsóknarmiðstöð HÍ í jarðskjálftaverkfræði HÍ á Selfossi, Kennaraháskóla Íslands á Laugarvatni, Landgræðslu ríkisins í Gunnarsholti og Kirkjubæjarstofu á Kirkjubæjarklaustri.

Ölfus Cluster Þekkingarsetur er þekkingarklasi fyrirtækja og opinberra aðila sem koma að nýsköpun, vöruþróun og rannsóknum. Ölfus Cluster vinnur að uppbyggingu atvinnulífs á svæðinu en með sérstakri áherslu á sjálfbæra matvælaframleiðslu.

Þekkingarsetur Vestmannaeyja er samstarfsvettvangur stofnanna og fyrirtækja á sviði nýsköpunar, rannsókna, náms og fræðslu.

Rannsóknarsetur Háskóla Íslands á Suðurlandi Rannsóknarsetur staðsett á Laugarvatni. Grunn- og hagnýtar rannsóknir á náttúrunni þar sem tvinnað er saman langtímarannsóknum og styttri verkefnum tengdrum áhrifum landnotkunar á lífríki, tengslum milli náttúrulegs breytileika í tíma og rúmi (svo sem vegna veðurfars, gróðurframvindu og jarðfræði) og dýrastofna og stofnrannsókna á farfuglum sem byggja á að fylgja merktum einstaklingum milli landa og kynslóða.

Rannsóknarsetur Háskóla Íslands í Vestmannaeyjum Rannsóknarsetur staðsett í Þekkingarsetri Vestmannaeyja. Rannsóknir setursins snúa einkum að háhyrningum; hegðun þeirra, hljóðum og ferðum.

Kirkjubæjarstofa Þekkingarsetur Markmið starfseminnar er að efla og styðja rannsóknir og fræðslu um náttúrufar, sögu og menningu héraðsins. Lögð er áhersla á að starfsemin sé í fullu samræmi bæði við áherslur í stefnumörkun sveitarfélagsins og kröfur og aðstæður í nútíma upplýsinga- og þekkingarþjóðfélagi.

Katla UNESCO Global Geopark á Hvolsvelli er aðili að samtökum evrópskra jarðvanga (EGN: European Geoparks Network) og alþjóðlegu UNESCO neti jarðvanga (GGN: Global Geoparks Network) en UNESCO Global Geoparks eru svæði þar sem minjum og landslagi sem eru jarðfræðilega mikilvægar á heimsvísu er stýrt eftir heildrænni stefnu um verndun, fræðslu og sjálfbæra þróun.

Nýsköpunarverkefni á Suðurlandi

Nafn	Staðsetning	Lýsing
KindaKol	Þykkvabær	1000 Ára Sveitaþorp þróar vöruna Kindakol, sem eru sjálfbær og vistvæn iðnaðarkol unnin úr lífmassa líkt og kindataði og hampi.
Krakkakropp		Framleiðsla á íslenskum barnamat úr grænmeti sem ekki nýtist í hefðbundnar söluvörur.
Livefood ehf	Hveragerði	Framleiðsla á handgerðum grænkeraostum úr íslensku hráefni.
Viskur		Þróun á grænkeramatvöru þar sem smáþörungaprótein sem líkjast íslenskum sjávarafurðum koma í stað dýraafurða.
Icelandic Lava Show	Hvolsvöllur	Eldfjalla og jarðskjálftasýning.
Þekkingarsetur Vestmannaeyja (ÞSV)		Vettvangur sjávarlíftækni á Íslandi
Samtök sunnlenskra sveitarfélaga		Landsbyggðin.is kallar
Háskólafélag Suðurlands ehf		Frumkvöðlasetur Hfsu og Atorku